کولرآبی یا داکت اسپلیت کدام بهتر است

داکت اسپلیت‌ها و کولرهای آبی هر دو می‌توانند سرمایش مورد نیاز خانه را تأمین کنند، اما کدام برای خانه‌ی شما مناسب‌تر است؟

ما در این مقاله عملکرد این دو سیستم، میزان مصرف هر یک از آنها و نیز مزایا و معایب هر کدام را بررسی می‌کنیم. در مجموع مقایسه‌ی میزان مصرف انرژی در کولر آبی و داکت اسپلیت چندان منطقی به نظر نمی‌رسد. کولر آبی کمپرسور ندارد و روش سرمایش آن با روش سرمایش دستگاهی مانند داکت که کمپرسور دارد، متفاوت است.

کولر آبی یا تبخیری در کشور ما بعنوان دستگاه خنک‌کننده‌ی هوا شناخته‌شده و سیستم پرطرفداری است و در مقابل استقبال از داکت اسپلیت‌ها نیز رو به افزایش است؛ از این‌رو به عوامل تأثیرگذار بر انتخاب این دو دستگاه توسط کاربران، می‌پردازیم:

1. نکته‌ی جالب این است که کولرهای آبی در خنک‌ترین زمان روز که رطوبت هوا زیر 50 درصد است، بهترین عملکرد را دارند. در واقع، هرچه رطوبت هوا کمتر باشد، کولر آبی بهتر کار می‌کند و این امر به صرفه‌جویی در مصرف انرژی  می‌انجامد.
2. در مقایسه با سیستم تهویه‌ی مطبوع استاندارد، کولرهای آبی (یا تبخیری) طراحی بسیار ساده‌تری دارند. این کولرها برخلافِ کولرهای گازی عمل می‌کنند؛ کولر گازی رطوبت هوا را جذب و کنترل می‌کند، در حالی‌که کولرهای آبی هوای گرم را با هوای سرد جایگزین می‌کنند و حتی ممکن است رطوبت آن را افزایش دهند.
3.  کولر آبی مقرون به صرفه‌تر از سیستم‌های تهویه مطبوع است. با این حال، کولرهای آبی در آب و هوای خشک‌تر کارآمدترند، بنابراین اگر در منطقه‌ای خشک زندگی می‌کنید، کولرهای تبخیری (آبی) یک مزیت بزرگ و سیستم ایده‌آل برای سرمایش هستند.

با وجود این‌که سرمایش تبخیری هزینه‌ی نصب و اجرای کمتری نسبت به داکت اسپلیت دارد، فقط امکانِ خنک‌سازی را دارد و برای گرمایش ِ ساختمان باید یک سیستم گرمایشیِ جداگانه خریداری و نصب کرد. هم‌چنین کولر آبی کنترل کم‌تری روی درجه‌ی هوا دارد، در حالی‌که تنظیم دمای ساختمان با استفاده از داکت اسپلیت بسیار آسان‌تر است.

عوامل مؤثر بر میزان مصرف انرژی داکت اسپلیت و کولر گازی

هنگام انتخاب یک دستگاه تهویه‌ی مطبوع یا کولر، باید به نکاتِ زیر نیز توجه داشته باشید:
• نوع دستگاه (معمولی یا اینورتر)
• تناسب ظرفیت دستگاهِ انتخابی با نیاز ساختمان
• هزینه‌ها
• صرفه‌جویی در مصرف انرژی
• واتِ مصرفی
• شرایط اقلیمی

نوع دستگاه (معمولی یا اینورتر)

موتور الکتریکی و کمپرسور متصل به آن که مسئول گردشِ ماده‌ی مبرد در مدار است، بیش‌ترین مصرف برق را در دستگاه دارند. هم‌چنین موتور الکتریکی در زمانِ استارت (لحظه‌ی روشن شدن) بیش‌ترین میزانِ انرژی را مصرف می‌کند.
در داکت اسپلیت نوع معمولی، موتورِ متصل به کمپرسور با بیش‌ترین توان(۱۰۰ درصد) کار می‌کند و پس از رسیدن به دمای مطلوب، سنسورِ ترموستات سیگنالی به دستگاه می‌فرستد تا موتور الکتریکی خاموش شود. پس از چند دقیقه و با افزایش هوای محیط، موتور دوباره روشن شده و با تمام توان کار خواهد کرد.
اینورتر یا مبدل جریان مستقیم به متناوب روی کمپرسور نصب شده و فرکانس، ولتاژ و توان آن را با توجه به نیاز تنظیم می‌کند. موتورِ داکت اسپلیتِ اینورتر، متناسب با دمای مطلوب و با توانِ کمتری(چیزی در حدود ۲۰، ۴۰، ۶۰ یا ۸۰ درصد) کار می‌کند. این امر مصرفِ برق توسط اسپلیت و تعداد دفعاتِ خاموش و روشن شدنِ آن را کاهش می‌دهد.

تناسب ظرفیت دستگاهِ انتخابی با نیاز ساختمان

انتخاب دستگاهی با توان و ظرفیت سرمایشِ متناسب با نیاز ساختمان، بر بهینه‌سازی و کاهش مصرف برق ساختمان اثر مستقیم دارد. اگر ظرفیتِ داکتِ انتخابی بیشتر از نیاز ساختمان باشد، محیط خیلی زود به دمای مطلوب می‌رسد و در نتیجه کمپرسور دستگاه به طور اتوماتیک خاموش می‌شود تا پس از رسیدن محیط به دمای درخواستی، مجدداً شروع به کار کند. همین روشن و خاموش شدن‌ها، برای داکت مشکلاتی پدید می‌آورند. مثلاً این‌که کمپرسورها در زمان استارتِ دوباره به برق بیشتری نیاز دارند. همین امر فرسایش داکت را تسریع می‌کند، هزینه‌ی مصرف برقِ داکت و تعمیر آن را افزایش می‌دهد.

هزینه‌ها

 کانال‌کشی و اجرای داکت اسپلیت در مقایسه با کانال‌کشی و نصب کولر آبی، گران‌تر است. اما سیستم تهویه‌ی مطبوعِ کانالی، خیلی سریع و  بدون تأثیرپذیری از آب و هوای بیرون هوای ساختمان را به دمای مطلوب می‌رساند.

عواملی مانند مدلِ دستگاهِ انتخاب‌شده، منطقه‌ی محل زندگی خریدار و شرایط آب و هوایی آن، بر میزان و هزینه‌ی برق و آب کولرهای آبی تأثیر مستقیم دارند.

کولر آبی هوای خنکِ تمامِ بخش‌های خانه را تأمین می‌کند، داکت‌اسپلیت نیز تمامِ بخش‌های خانه را خنک می‌کند ولی مصرف انرژیِ بیشتری نسبت به کولر آبی دارد.

صرفه‌جویی در مصرف انرژی

از آن‌جایی‌که کولر آبی با برق 220 ولت کار می‌کند، نیازی به برق با  آمپر بالایی ندارد. در واقع، یک کولر آبی را می‌توان به هر پریز استانداردی در خانه وصل کرد. کولر آبی تا 75 درصد کمتر از داکت اسپلیت برق مصرف می‌کند. هم‌چنین نصب آن هزینه‌ی کمی دارد؛ این در حالی‌ست که نصب و را ه ‌اندازی داکت اسپلیت به دلیلِ نیاز به لوله کشی مسی وکانال‌کشی همراه با عایق بسیار بیشتر است.

کیفیت هوا

هوای تولید‌شده توسطِ داکت اسپلیت‌ها و به‌طور کلی سیستم‌های تهویه‌ی مطبوعی که با استفاده از چرخه‌ی تبرید تراکمی عمل تهویه را انجام می‌دهند، در مقایسه با هوای تولید‌شده‌ی کولرهای آبی خشک‌تر است. فیلترهای داکت اسپلیت مانع پخش‌شدنِ گرده‌ی گیاهان، باکتری‌ها و گرد و غبار می‌شوند.

وقتی کولر آبی کار می‌کند، در صورت باز بودنِ در و پنجره‌ها، هوای تازه بازیافت نشده و در فضای اتاق جریان نخواهد یافت؛ حتی ممکن است رطوبت موجود در هوای داخل اتاق افزایش یابد.

واتِ مصرفی

رتبه‌بندی وات از مفیدترین شاخص‌های اندازه‌گیری‌ِ میزان انرژیِ مصرفی است. در واقع با استفاده از این شاخص، می‌توان با برآورد هزینه‌ی برق منطقی و کارا، برای اجرای یک سیستم تهویه کمک کرد. قدرت کولرهای آبی را می‌توان بر اساس میزان واتِ مصرفی تخمین زد. یک ​​کولر گازی معمولی به‌طور متوسط حدود ۱۲۰۰ وات برق مصرف می‌کند.

علاوه بر این، مصرف برقِ یک دستگاه تهویه‌ی مطبوع مرکزی حدود ۳۵۰۰ وات است و کولر آبی بسته به اندازه‌ی دستگاه و فنِ آن بین ۴۰۰ تا ۷۰۰ وات استفاده می‌کند. هم‌چنین برقِ مصرفیِ آن در حدود ۶۰ وات است. این خود باعث صرفه‌جویی زیادی در مصرف انرژی می‌شود.

داکت اسپلیت، هم به صورت تک‌فاز و هم سه‌فاز در بازار موجود است. در این میان، روش برآورد هزینه‌ی مصرف برق داکت اسپلیت‌های تک‌فاز با سه‌فاز تفاوتی ندارد و همه با یک فرمول محاسبه می‌شوند. رقمِ هزینه‌ی مصرف هر کیلووات ساعت، معمولاً روی قبض نوشته می‌شود. این رقم را در حداکثر توانِ مصرفیِ دستگاه ضرب می‌کنیم. عددِ به‌دست آمده، نشان‌دهنده‌ی حداکثر قیمت برق مصرف‌شده توسط دستگاه در یک ساعت است.

شرایط اقلیمی

اگرچه کولر آبی در مناطق خشک بهتر کار می‌کند، اما حتی در مناطقی که شرجیِ کمی دارد نیز، تا حدی مؤثر است. کارآیی این کولرها در مناطق مرطوب (شرجی) کاهش می‌یابد و اگر رطوبت موجود در هوا تا ۳٠ درصد باشد، کولر آبی به خوبی کار خواهد کرد. کارکرد دستگاه‌های تهویه‌ی مطبوع (سیستم های تبرید تراکمی) تقریباً در هر شرایط آب و هوایی خوب است؛ به ویژه در مناطقی با آب و هوای خشک می‌توان روی آنها حساب کرد.