تـناسب سیستم VRF انتخابی و ظرفیت ساختمان

سیستم تهویه‌ی مطبوع VRF شامل یک یونیت خارجی‌ست (کندانسور و کمپرسور)، که در فضای بیرونیِ ساختمان نصب شده و چندین یونیت داخلی (فنِ هوارسان) که در بخش‌های مختلف ساختمان قرار گرفته‌اند.

در این نوع از سیستم‌های تهویه‌ی مطبوع به دلیل استفاده از کمپرسورهای اینورتر، میزان استفاده از جریان مبرد در بخش‌های گوناگون همواره قابل تغییر است و امکان کنترل دمای واحدها بنا به خواست و نیازِ ساکنان و به‌صورت جداگانه وجود دارد. به همین دلیل در سال‌های اخیر استفاده از این نوع سیستم‌های تهویه‌ی مطبوع بسیار گسترش یافته است.

در مقایسه با سیستم‌های تهویه‌ی مطبوعی مانند انواع داکت اسپلیت یا چیلر، طراحی لوله‌کشی سیستم‌های VRF (وی آر اف) و نصب آن کاری پیچیده و زمان‌بر است. اگر در پروژه‌ی خاصی قرار بر نصب سیستم VRF باشد، طراح ابتدا باید مشخصات اصلی ساختمان را بداند؛ آگاهی از ویژگی‌ها و امکانات ساختمان و آشنایی با نیازهای آن، پایه و اساسِ طراحی سیستمی متناسب با نیازهای آن است. در تمام ساختمان‌ها برای طراحی سیستم تهویه‌ی مطبوع کارآمد، این ویژگی‌ها باید مورد توجه قرار گیرند:

1. ارتفاع و ابعاد کلی ساختمان
2. میزان سرمایش و گرمایش مورد نیاز
3. امکان تأمین اکسیژن کافی و هوای تازه
4. گرمایش و سرمایش هم‌زمان
5. کم‌ترین و بیش‌ترین دمای بخش بیرونی دستگاه
6. در دسترس بودن فضاهای مورد نیاز برای نصب

توجه به مساحت و ابعاد ساختمان برای طراحی سیستم VRF

فاصله‌ی عمودی مجاز بین بخش بیرونی دستگاه و دورترین بخش داخلی، چیزی در حدود ۱۰۰ متر است، با این وجود، طول واقعی لوله‌کشی بین بخش بیرونی و دورترین بخش داخلی دستگاه، بیشتر از ۱۸۰ متر است. هم‌چنین، فاصله‌ی عمودی بین دو بخش داخلی نباید بیش‌تر از ۳۵ متر باشد. اگر طول لوله‌کشی یا ارتفاع مجاز مورد نیاز، از اندازه‌های نوشته شده در دفترچه راهنمای دستگاه کمتر باشد، بهتر است سیستم دیگری که با ابعاد و اندازه‌های ساختمان همخوانی دارد، خریداری شود.

توجه به سرمایش و گرمایش مورد نیاز در طراحی سیستم VRF

مجموع ظرفیت سرمایشی یا گرمایشی بخش‌های داخلی ممکن است کمتر، برابر یا بیشتر از ظرفیت بخش بیرونی باشد. طراح سیستم، تعیین‌کننده‌ی ظرفیت بخش بیرونی و بخش‌های داخلی است. سیستمِ طراحی‌شده باید با توان تهویه‌ی ساختمان همخوانی داشته باشد. همان‌طور که ظرفیت بخش بیرونی دستگاه نباید از مجموع ظرفیت بخش‌های داخلی کمتر باشد، بهتر است که ظرفیت بخش بیرونی بیشتر از نیاز ساختمان نباشد؛ مگر این‌که بدانیم قرار است در آینده بار تهویه‌ی بیشتری به ساختمان وارد شود.

توانایی تأمین اکسیژن کافی و هوای تازه

یکی از اولین دلایل برای طراحی سیستم تهویه‌ی مطبوع، نیاز به جریان داشتن هوای تازه در ساختمان است. سیستم تهویه‌ی مطبوع مناسب باید با استاندارد ASHRAE هم‌خوانی داشته باشد؛ در محتوای این استاندارد، کیفیت هوای قابل قبول برای بخش‌های داخلی و خارجی سیستم‌های تهویه‌ی مطبوع مشخص شده. جزئیاتی که برای تأمین اکسیژن کافی و هوای تازه باید مورد توجه قرار بگیرند، در مقررات ملی ساختمان ذکر شده است.

گرمایش و سرمایش هم‌زمان

امروزه سیستم‌های VRF با امکان سرمایش و گرمایش همزمان در بازار موجودند. در این سیستم‌ها، چند بخش داخلی به یک بخش خارجی متصلند و در فصل سرما با تغییر جریان دستگاه، گرمایش را نیز امکان‌پذیر می‌کنند. معمولاً قیمت خرید و هزینه‌ی نصب این نوع از دستگاه‌های تهویه‌ی مطبوع بالاتر است.

کم‌ترین و بیش‌ترین دمای بخش بیرونی دستگاه

شرکت‌های سازنده معمولاً شرایط آب و هوایی مناسب برای دستگاه و کم‌ترین و بیش‌ترین دمای بخش بیرونی دستگاه در منطقه‌ای که نصب شده را در دفترچه‌ی راهنمای آن ذکر می‌کنند.

در دسترس بودن فضای مورد نیاز برای نصب

ظرفیت ساختمان و در دسترس بودن فضای موردنظر برای لوله‌ها و بخش‌های مختلف دستگاه یکی از عواملی است که بر طراحی، نصب، بازدیدهای دوره‌ای و تعمیرات احتمالی اثر مستقیمی دارد.

پس از طراحی نقشه‌ی لوله‌کشی ساختمان، نوبت به نصب آن می‌رسد. معمولاً تکنسین‌های نصب سیستم VRF با توجه به تفاوت دستگاه‌های طراحی‌شده توسط برندهای مختلف، دوره‌های آموزشی گوناگونی را می‌گذرانند. ولی معمولاً برای نصب و راه‌اندازی سیستم‌های VRF نکات  مشترکی وجود دارد که در ادامه با آن‌ها آشنا می‌شویم:

• برای اجرای لوله‌کشی سیستم VRF، نصاب باید ابتدا از خشک بودن، تمیزی و نبودِ هرگونه نشتی در لوله‌های مبرد مطمئن شود.
• در صورتی که اتصالات با جوشکاری انجام شده باشند، در زمان جوشکاری، برای جلوگیری از اکسیده شدنِ داخلِ لوله‌های مبرد، باید از گاز نیتروژن استفاده کرد.
• کاربر سیستم یا اپراتور، می‌بایست با همه‌ی گزینه‌های کنترل موجود در سیستم VRF آشنا شود. به عنوان مثال ممکن است بخش داخلی دستگاه به وسیله‌ی یک ترموستاتِ هوشمند کنترل شود یا چند بخش داخلی سیستم، توسط یک ترموستات کنترل شوند.

امروزه بیشتر تولید کننده‌های سیستم‌های VRF، یک سیستم کنترل مرکزی با امکان بازبینی و کنترل کل آن توسط یک کاربر یا اپراتور را ارائه می‌دهند.

• کمپانی‌های تولیدکننده برای تکنسین‌های نصب خود، دوره‌های آموزشی برگزار می‌کنند؛ البته با توجه به وجود تفاوت‌هایی در شیوه‌ی نصب دستگاه‌های تهویه مطبوع VRF ساخته شده توسط کمپانی‌های مختلف، بهتر است تکنسین‌ها در دوره‌های آموزشی سازندگان گوناگون شرکت کرده و با شیوه نصب سیستم‌های بیشتری آشنا شوند.
• در زمان نصب، انتهای لوله‌کشیِ مبرد همواره باید پوشانده شود؛ لوله‌ها هرگز نباید در کف زمین جمع شوند، بل‌که باید در مسیرهای داخل دیوارها روی پایه‌های نگه‌دارنده یا روی آویزهای سقفی قرار بگیرند. برای جلوگیری از تجمع روغن مبرد روی پایه‌های نگه‌دارنده‌ی کم‌ارتفاع، لوله‌کشی مبرد باید شیبِ ملایمی به سمتِ بالای واحدِ چگالش داشته باشد. پایه‌های نگه‌دارنده‌ی لوله‌ها باید طوری نصب شوند که عایق لوله خرد نشود یا آسیب نبیند.

در لوله‌کشیِ افقیِ مرکز لوله‌گذاری با قطر خارجی ۹.۶ سانتی‌متر، پایه‌های نگه‌دارنده باید حداقل ۱۲.۵ سانتی‌متر و در مرکز لوله‌گذاری با قطر خارجی ۳ سانتی‌متر تا ۱۶.۵ سانتی‌متر باشد. هم‌چنین، لوله‌های قرار گرفته در نزدیکی اتصالات لحیم‌کاری شده، نباید بیش از ۲.۵ سانتی‌متر از پایه‌های نگه‌دارنده فاصله داشته باشند، تا هنگام عملکرد سیستم VRF، فشار بر روی لحیم‌کاری اتصالات کاهش یابد.

سیستم‌ها باید از نمایندگی قانونی کمپانی سازنده خریداری شده و توسط دفتر فروش محلی بررسی شوند تا از این‌که تمام قطعات مورد نیاز در بسته‌بندی آن‌ها موجود است و عملکرد سیستم با خواسته‌های مشتری مطابقت دارد، اطمینان حاصل شود.