کارکرد سرمایشی و گرمایشی روفتاپ پکیج یا پکیج پشت بامی

اساس کار تمامی دستگاههای تهویه مطبوع تقریباً یک‌سان است،  با این تفاوت که معمولا در سیستم‌های سرمایشی و گرمایشی از جریان آب استفاده می‌شود. در این سیستم‌ها آب جریان دارد و توسط تجهیزات مخصوصی سرد یا گرم می‌شود. سپس به وسیله‌ی پمپ در کویل جاری شده و هوای سرد یا گرمِ تولید شده، توسط فَن‌ها محیط را سرد یا گرم می‌کند.

اما در روف‌تاپ پکیج‌ها جریان آب وجود ندارد. پکیج پشت‌بامی دستگاهی مستقل و با بازده انرژی بالا است که ساختارش، ترکیبی از یک هواساز با کویل سرمایشی (DX) در کندانسینگ یونیت است. این نوع دستگاه تهویه، در واقع ترکیبِ کندانس یونیت و اواپراتور (چیلر و هواساز) در مجموعه‌ای یکپارچه است. این نوع خنک‌کننده‌ها تمام ویژگی‌ها و اجزای مورد نیاز برای تهویه‌ی مطبوع را دارند.

پکیج پشت‌بامی روی بام بناهای مسکونی، ورزشی، اداری، صنعتی، تجاری و... نصب می‌شود و با کانال‌کشی به بخش‌های مختلف ساختمان مانند اتاق‌ها و تالارها،  سرمایش یا گرمایش محیط را انجام می‌دهد. این دستگاه از دو بخش جداگانه (یونیت خارجی و یونیت داخلی) تشکیل شده که در کنار یک‌دیگر، به صورت یک مجموعه‌ی واحد طراحی و ساخته شده‌اند. علاوه‌ بر کویل‌های سرمایشی و گرمایشی، می‌توان تجهیزات تنظیم‌کننده‌ی رطوبت و انواع فیلترها را نیز روی این دستگاه‌ها نصب کرد.

پکیج پشت‌بامی سه کانال یا دریچه دارد؛ دریچه‌ی ورود هوای تازه به دستگاه، دریچه‌ی هوای برگشتی یا سیرکوله شده‌ی ساختمان، دریچه‌ی هوای مطبوع خروجی از دستگاه و ورودی به ساختمان

پکیج‌های پشت‌بامی مانند سایر دستگاه‌های تهویه‌ی مطبوع که با سیکل تبرید تراکمی کار می‌کنند، از چهار قطعه‌ی بسیار مهم ساخته می‌شوند

• کمپرسور
• کندانسور هوا خنک‌
• دستگاه انبساط
• اواپراتور

کارکرد سرمایشی روفتاپ پکیج:

در سیستم سرمایشی چیلر و هواساز، معمولاً هواساز روی بام و چیلر در موتورخانه یا جایی دورتر از هواساز نصب شده و پس از خنک‌شدنِ آب در چیلر، آن را به هواساز پمپاژ می‌کنند تا پس از عبور از کویل هواساز توسط فن‌های دمنده وارد مجراهای تهویه‌ی مطبوع (کانال‌ها) ساختمان شود. ولی در پکیج پشت‌بامی، چیلر و هواساز کنار همدیگر قرار می‌گیرند تا نیازی به خنک‌سازیِ آب نباشد و مبرد مستقیم وارد کویل اواپراتور شده، از هوای عبوری اطراف کویل گرما بگیرد، دمای هوا را کاهش دهد و در مجراهای تهویه‌ی مطبوع (کانال‌ها) ساختمان پخش کند.

کارکرد گرمایشی روفتاپ پکیج:

در این دستگاه‌های تهویه‌ی مطبوع، کویل حاوی مبرد و لوله‌های آب داغ، در پشت فن‌ها جاگذاری شده‌اند. مقرون به صرفه‌ترین و پرکاربردترین روش گرمایش پکیج پشت‌بامی، استفاده از کویل آب گرم است.

در فصل زمستان، آب گرمی که موتورخانه یا پکیج گرمایشی یا هیتر برقی تأمین می‌کنند، به داخل کویل فرستاده می‌شود و هوا از روی آن عبور کرده و گرم می‌شود. در ادامه، فن‌های دمنده‌ی دستگاه، هوای گرم را از مجراهای تهویه‌ (کانال‌ها)، به بخش‌های مختلف ساختمان می‌فرستند.

یک روش برای استفاده از پکیج پشت‌بامی در حالت گرمایشی، به کار گرفتنِ کویل DX و کمپرسور است که در ایران به علت مصرف بالای انرژی، از آن استقبال نمی‌شود. روش دیگر نیز، استفاده از المنت‌های حرارتی و کویل‌هایی است که با استفاده از گرمایشِ حاصل از سوخت کار می‌کنند. بر این اساس، پکیج پشت‌بامی در مقایسه با دیگر دستگاه‌های تهویه‌ی مطبوع مزایایی دارد که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.

مزایای پکیج پشت‌بامی یا روفتاپ پکیج

１. سرمایش بدون نیاز به آب: در سیستم‌های آبیِ متصل به چیلر، مانند هواساز یا فن کویل، محلول گلیکول و آب در چیلر سرد می‌شود، از لوله‌های عایق‌شده عبور می‌کند و پمپ آن را به دستگاه می‌فرستد. در پکیج پشت‌بامی چیلر و هواساز در یک بخش از دستگاه و کنار یکدیگر ساخته می‌شوند و (اواپراتور چیلر نیز در هواساز جاگذاری شده)، بنابراین به آب و سایر بخش‌های ذکرشده، نیازی نیست و در مدار، آب جریان ندارد.

این طراحی ویژه، جلوی هدررفت انرژی در مسیر انتقال آب سرد از دستگاه تا مجراهای تهویه مطبوع ساختمان را می‌گیرد، باعث صرفه‌جویی در مصرف انرژی، کاهش هزینه‌ها و در نتیجه، کاهش قیمت پکیج پشت‌بامی در برابر سایر دستگاه‌های سرمایشی و گرمایشی می‌شود.

２. نصب در بخش‌های غیرکاربردی ساختمان: این دستگاه روی بام ساختمان نصب می‌شود، فضاهای مفید ساختمان را اشغال نمی‌کند و در معرض دید نیز قرار ندارد.

３. کارکرد بسیار کم صدا: پکیج پشت‌بامی در فضای خارجی ساختمان نصب می‌شود، در آن از کمپرسورهای اسکرال استفاده شدهو موتورفن‌های کم‌صدایی دارد، بنابراین در هنگام کار صدای بسیار کمی دارد.

４. تنظیم میزان و کیفیت هوای ورودی: در پکیج پشت‌بامی، هوای تازه به مقادیر دلخواه و قابل کنترل از فضای بیرون وارد دستگاه می‌شود، دستگاه آلاینده‌های موجود در هوا را فیلتر می‌کند، دمای آن را برای(سرمایش یا گرمایش) تنظیم می‌کند.

رطوبت هوا را نیز می‌توان خیلی دقیق، با استفاده از سیستم کنترل هوشمند و افزودن لوازمِ کاهنده(رطوبت‌گیر) یا افزاینده‌ی رطوبت(رطوبت‌زن) تنظیم کرد. امکان نصب برد الکترونیکی همراه با صفحه‌نمایش عیب‌یاب روی این نوع از دستگاه‌های تهویه مطبوع وجود دارد. این دستگاه‌ها توانایی توزیع یکنواخت هوا را با استفاده از مجراهای تهویه‌ی هوای ساختمان دارند.

５. امکان استفاده در بناهای بزرگ‌ مقیاس: پکیج‌های پشت‌بامی توانایی انجام عملیات سرمایش و گرمایش ساختمان‌ها را با ظرفیتی بین ۵ تا ۴۰ تن دارند؛ به همین دلیل استفاده از روف‌تاپ پکیج در بناهایی مانند تالارهای پذیرایی، دانشگاه‌ها، کارخانه و کارگاه‌های صنعتی، مشاعات پاساژها، هتل‌ها و مراکز تفریحی که فضای یکپارچه و متراژ نسبتاً بالا داشته باشند، مناسب و مقرون‌به‌صرفه است، نه ساختمان‌هایی که بخش‌های جداگانه‌ی زیاد دارند و هر بخش به تنظیم جداگانه‌ی دما نیاز دارد، مانند ساختمان‌های مسکونی، اداری یا تجاری.

این نوع از دستگاه‌های تهویه‌ی مطبوع، در نمونه‌های معمولی و تروپیکال(مورد استفاده در مناطق حاره‌ای) تا دمای ۵۵ درجه سانتی‌گراد، کارآیی دارند.

６. هزینه‌ی نصب کم: چون غیر از کانال‌ها، همه‌ی تأسیسات و تجهیزات پکیج‌های سقفی داخل محفظه‌ی اصلی جاگذاری شده‌اند، نصب آن آسان‌تر، ساده‌تر و کم‌هزینه‌تر از نصب دیگر  تجهیزات تهویه‌ی مطبوع است.

７. سرویس و نگهداری آسان: پکیج‌های پشت‌بامی برای کاهش مشکلات مکانیکی، اطمینان از کارآیی و جلوگیری از سایش، نیاز به بازدید‌های دوره‌ای سالانه و تعمیرات دارند. فین‌های کندانسور باید تمیز شوند. فیلترها و محل نشتی‌های احتمالی نیز به بررسی ماهانه نیاز دارند.