نشانه های سوختن پمپ آب

بسیاری از خانه‌های مناطق روستایی برای تأمین آب مورد نیاز خود به چاه‌ها وابسته‌اند. زمانی داشتن چاه آب به معنای استفاده از سطل و زحمت بسیار برای انتقال آن به داخل خانه بود. خوشبختانه با اختراع و توسعه‌ی تکنولوژی، به آسانی و فقط با باز کردنِ یک شیر کوچک، می‌توان به آب چاه دسترسی داشت. با این حال اگر یکی از اجزای چاه یا بیشتر، عملکرد درستی نداشته باشند، ممکن است آب خانه‌ی شما قطع شود.

همان‌طور که احتمالاً می‌توانید حدس بزنید، پمپ آب خانگی نوعی سیستم پمپاژ است که فشار و جریان آبِ خانه یا باغ شما را افزایش می‌دهد.برای برداشت آب از زمین، مصارف خانگی، کشاورزی و آشامیدن، از پمپ‌های خانگی استفاده می‌کنیم.

در این مقاله قصد داریم به علل رایج سوختن پمپ آب بپردازیم.

سیستم آب منزل شما از دو جزء مهم تشکیل شده است: پمپ و مخزن فشار. پمپ، آب را می‌کشد و مخزن تحت فشار، ذخیره‌ی آب و فشار آب خانه را تنظیم می‌کند. بنابراین، وقتی دوش می‌گیرید، ظرف می‌شویید و یا ماشین لباسشویی را روشن می‌کنید، این آب از مخزن تحت فشار خارج می‌شود.

مشکلات رایج پمپ آب خانگی 

معمولاً پمپ‌های خانگی با مشکلاتی مشابه دیگر پمپ‌ها روبه‌رو می‌شوند. آشنایی با این مشکلات می‌تواند در صورت نیاز، راه‌گشای ما باشد.

• خاموش و روشن شدن مکرر
• یکسره شدن پمپ آب خانگی و طولانی کار کردن آن
• تنظیم نبودنِ کلید اتوماتیک یا پرشر سوئیچ
• نشتی پمپ
• گیرپاژ کردن پمپ

نشانه‌های سوختن پمپ آب

1. خاموش و روشن شدن مکرر

یکی از اولین نشانه‌های خرابیِ پمپ آب، خاموش و روشن شدن زیاد آن است. اگر به این نشانه‌ی هشدار توجه نشود و خاموش و روشن شدن‌ها همین‌طور ادامه یابند، عمر مفید دستگاه کاهش می‌یابد و ممکن است خیلی زود، پمپ بسوزد.

این آسیب می‌تواند به دلایل متعددی به وجود بیاید؛ مثلاً سوراخ شدن منبع دیافراگمی یا تیوبِ آن، تنظیم نبودن پرشر سوئیچ یا کلید تنظیم فشار، خراب شدنِ ستِ کنترل، وجود هوا در مدار لوله‌کشی ساختمان و استفاده نکردن از شیر یک‌طرفه در مسیر برگشت آب؛ همه‌ی این عوامل می‌توانند باعثِ خاموش و روشن شدن‌های مکرر پمپ آب شوند.

2. کاهش هوای داخل منبع تحت فشار

منبع تحت فشار دو جزء اصلی دارد: بدنه و تیوپ (دیافراگم). برای جلوگیری از خوردگی یا زنگ‌زدگی بدنه در مخزن‌های استاندارد، لایه‌های داخلی و بیرونی مخزن را رنگ می‌زنند. هم‌چنین، تیوپ یا دیافراگم برای مصارف بهداشتی و آب شرب در مخزن نصب می‌شود. آب خروجی از پمپ، در تیوپ جریان دارد و هوای (ازت) موجود در لایه‌ی داخلی مخزن، روی آن فشار وارد می‌کند.

این فشار همواره باید در محدوده‌ی خاصی تنظیم شده باشد. بیشتز مخزن‌های تحت فشار درجه دارند و فشار هوای داخل آنها از بیرون قابل مشاهده است. در صورت کم شدنِ هوای مخزن یا سوراخ شدنِ تیوپ آن، پمپ همواره خاموش و روشن می‌شود.

3. یکسره شدن پمپ آب

یکسره کار کردن، یکی از نشانه‌های بروز مشکل در عملکرد پمپ آب است که به داغ کردنِ پمپ می‌انجامد و احتمالِ سوختنِ آن را بالا می‌بَرَد. پمپ با مکش و چرخاندن آب در پروانه، بار و فشار لازم را برای جریان یافتنِ آن در لوله‌ها فراهم می‌کند. با باز شدن شیر آب در هر نقطه‌ای از ساختمان، افت فشار به وجود می‌آید.

بنابراین پمپ روشن می‌شود تا آب را با فشار مناسب به مدار بفرستد. اگر روی پمپ شیر یک‌طرفه نصب شده باشد، آبِ جاری در مدار به پمپ برنمی‌گردد و هر بار که شیر باز شود، آبِ با فشار مناسب در دسترس خواهد بود؛ ولی اگر روی پمپ شیر یک‌طرفه نباشد، آبِ داخلِ لوله به مکنده‌ی پمپ بازگشته و فشار آب کاهش می‌یابد.

دلایل یکسره شدن پمپ آب خانگی

• هوا کشیدنِ پمپ آب خانگی: با چرخیدن آب در پروانه‌ی پمپ، حباب‌هایی تولید می‌شود، هم‌چنین ممکن است در مسیر ساکشن (مکش) آب به داخل پمپ، نشتی داشته باشد. در هر صورت، افزایش میزان هوای موجود در پمپ، باعث می‌شود پمپ با وجود کار کردن، نتواند آب را به درستی ساکشن (مکش) کند و با فشار مناسب به مدار بفرستد. در واقع این هوای اضافی در دهانه‌ی مکش دستگاه، خلأ ایجاد کرده و مانع مکش حجم مناسبِ آب می‌شود.

• خشک کار کردنِ پمپ: گاهی به دلیل قطع شدنِ آب شهری یا تمام شدنِ آب منبع، آب کافی به پمپ نمی‌رسد و پمپ به اصطلاح "خشک" کار می‌کند. در این حالت، دستگاه یکسره شده و نمی‌تواند قطع کند. در چنین شرایطی، بیشترین آسیب متوجه بخش مکانیکی پمپ خواهد بود.

4. تنظیم نبودنِ کلید اتوماتیک یا پرشر سوئیچ

در هر سیستم آب‌رسانی که از پمپ آب بهره می‌گیرد، کلید اتوماتیکِ کنترل فشار یا پرِشِر سوییچ نیز وجود دارد. این کلید، عملکرد پمپ (این‌که چه زمانی کار کند، خاموش شود و با چه فشاری آب را پمپاژ کند) را تنظیم و کنترل می‌کند.

کلید اتوماتیک برای رسیدن به یک سطح مشخص از فشار، شروع به کار می‌کند و با رسیدن به آن سطح از فشار خاموش می‌شود. هم‌چنین میزان افزایش فشار آب توسط پمپ را مشخص می‌کند.

این کلیدها نیاز به تنظیم دوره‌ای دارند تا به محض باز شدن شیر آب در هر نقطه‌ای از ساختمان، پمپ به‌صورت خودکار روشن و پس از پایان مصرف، خودبه‌خود خاموش شود. اگر کلید به درستی تنظیم نشود، ممکن است، پمپ پس از پایان مصرف آب توسط ساکنان، به‌صورت خودکار خاموش نشود و به کار خود ادامه دهد.

5. گیرپاژ کردنِ پمپ

اصطلاحاً به گیر کردنِ پره‌های پروانه و نچرخیدن آن، "گیرپاژ کردن" گفته می‌شود. دلیل چنین رویدادی، معمولاً قفل شدنِ بلبرینگ‌ها یا گیرکردن پروانه است. این مشکل معمولاً سه دلیل عمده دارد.

• نقص فنی در بلبرینگ پمپ: معمولاً در ابتدا و انتهای شفتِ الکتروموتورِ پمپ آب، دوعدد بلبرینگ نصب می‌شوند تا فشارهای وارده بر شفت را خنثی و تعادل آنرا حفظ کنند. هم‌چنین بلبرینگ‌ها سرعت و عمر مفید شفت را افزایش می‌دهند. اگر به هر دلیلی (مثلاً استفاده از گریس بی‌کیفیت در جریان گریس‌کاری، وارد شدنِ فشارِ زیاد به آن یا سوختن گریس و خشک شدن بلبرینگ) بلبرینگ آسیب ببیند یا بشکند، پمپ آب گیرپاژ می‌کند.
• نقص فنی در پروانه پمپ آب: پروانه‌ی پمپ با تبدیلِ نیروی گریز از مرکزی که الکتروموتور تولید کرده، به انرژی چرخشی، آب را متراکم کرده و با فشار بالا به لوله‌های ساختمان می‌فرستد. در چند حالت ممکن است پروانه از جای خود خارج شود یا در محل قرارگیری خود قفل شود که هر دو حالت باعث گیرپاژ کردنِ پمپ می‌شود:
• فرسایش طبیعی در اثر تحمل ضربه‌های پرفشارِ آب
• خرد شدن بلبرینگ‌های پروانه در اثر ورود اشیاء خارجی
• شکستن پروانه در نتیجه‌ی پدیده‌ی کاویتاسیون (ایجاد حفره و سوراخ در بدنه‌ی پروانه در اثر اختلاف دمای بسیار بالای حباب‌های هوا و آب جاری در پمپ)
• تابیده شدنِ پروانه که در نتیجه‌ی قطع مکرر آب و افزایش دمای پمپ رخ می‌دهد.
• نقص فنی در شفت الکتروموتور: شفتِ پمپ یک میله‌ی استیلِ با روکش کروم، گرد و با سختی بالاست. شفت، نیروی مکانیکیِ تولیدشده توسط الکتروموتور را دریافت کرده، به نیروی چرخشی تبدیل و به پروانه منتقل می‌کند. تاب برداشتنِ شفتِ پمپ، کل سیستم چرخشیِ پمپ را با خطر مواجه می‌کند. این امر چند دلیل عمده دارد.
• افزایش دما در نتیجه‌ی خاموش و روشن شدن‌های مکرر پمپ
• خرد شدن بلبرینگ‌هایش که باعث خروج شفت از محل قرارگیریِ خود می‌شود.
• شکسته شدن پروانه
• محل نصب نامناسب که باعث مرتعش شدن و تاب برداشتن شفت می‌شود.

6. نشتیِ پمپ

نشتی در دو بخش داخلی و خارجی پمپ اتفاق می‌افتد و دلایل گوناگونی دارد. هم‌چنین با دیدن بعضی نشانه‌ها می‌توان از وجود نشتی در پمپ آب خانگی آگاه شد و نسبت به رفع آن اقدام کرد:

• افزایش بی‌دلیل هزینه‌های آب و برق ساختمان. پمپ آب با هر بار روشن و خاموش شدن، آب و برق مصرف می‌کند. در صورت وجود هرگونه نشتی در پمپ، میزان بهای آب و برق به صورت غیرمنتظره‌ای افزایش می‌یابد.
• خاموش و روشن شدن‌های مکرر پمپ آب خانگی. پمپ زمانی روشن می‌شود که فشار آب کم باشد و شیر آب باز شده باشد. اگر در پمپ نشتی وجود داشته باشد، بدون باز کردن شیر آب روشن می‌شود.
• کاهش فشار آب. این مسأله زمانی حس می‌شود که میزان نشتی در لوله‌های خروجی و ورودی و اتصالات پمپ زیاد باشد.
• وجود حباب در آب خروجی از شیرهای ساختمان. در صورت وجود هرگونه نشتی در پمپ، با باز شدن شیرهای ساختمان، شاهد خروج حباب‌های هوا به همراه آب خواهید بود؛ زیرا نشتی باعث ورود هوا به داخل لوله‌های ساختمان می‌شود.